Concertkalender | Klankhaven

Ondanaconda is een mondharpensemble uit Geneva, Zwitserland, die de heren Laurent Bruttin, John Menoud, Daniel Zea, en Antoine Läng samenbrengt voor een elektroakoestische benadering van dit type instrument - zijnde, de lamellofoon - waarbij organische polyfonie en een ruwe analoge synthese samenkomen.

Het kwartet beschouwt de mondharp als een ruimte voor ontdekking, meer bepaald vanuit de optiek van de elektronische experimentele, en elektroakoestische muziek. Het schrijfproces gebeurt op democratische wijze, namelijk door alle vier de leden. Daarbij richten zij zich op herhaling, klankvervorming door uitputting, quasi-onafhankelijke waanklanken, collectieve improvisatie en versterking. De verknoping van hun vier onafhankelijke stemmen brengt een type vloeiende muziek voort, die het lichaam doet trillen op een onbetreden manier, edoch verrassend behaaglijke manier, en die het verstand misleidt middels diens betoverende frequenties, net zoals een meester-goochelaar.

***

Laurent Bruttin over het ontstaan van Ondanaconda:

‘Voor we dit kwartet vormden, hadden drie van ons reeds een noisetrio. Ik was het zo beu om telkens weer met al dat materiaal te zeulen, dat ik op een bepaald moment voorstelde om over te schakelen op het lichtst denkbaar instrument, zijnde, de mondharp. Wat eigenlijk als een grap begon, is uiteindelijk gegroeid tot een bestaand project dat zich focust op de uitvoeringspraktijk van dat prehistorisch instrument.’

***

De mondharp (ook wel kaakharp of Joodse harp) is één van de oudste instrumenten ter wereld. Een archeologische vondst uit 2018 in Shaanxi, China, waarbij er een twintigtal exemplaren van dat instrument ontdekt werden met een geschatte leeftijd van zo’n 4000 jaar oud, staaft diens oeroude geschiedenis. Het bezit een gelijkaardig, haast prehistorisch gewicht zoals andere muziekinstrumentenfamilies zoals de aerofonen - instrumenten op basis van lucht - en de lithofonen, die middels stenen en rotsen klank produceren.

De oorsprong wordt gedacht in Siberië, Rusland te liggen, meer bepaald, van rondom het Altaigebergte, maar verschillende soorten mondharpen zie je terugkomen letterlijk verspreid over de hele wereld, van de eilandengroep van Papoea-Nieuw-Guinea, Japan, een enorm groot deel van het Euraziatisch continent tot aan de Appalachen, in wat vandaag bekend staat als de Verenigde Staten. Of, zoals mooi verwoord door het avant-garde-/folkduo Michaela Antalová & Adrian Myhr: ‘Historisch gezien, reisden volksinstrumenten over lange afstanden heen, zonder inachtname van grenzen, net zoals de migratiestromen en verspreiding van vogels de absurditeit van menselijke grenzen aantonen.’

Ondanks de werkelijke grootte van de mondharp, vereist het alsnog een specifieke en veeleisende lichaamshouding, lichamelijk uithoudingsvermogen en geesteskracht. De uitvoerder moet in staat zijn om een onophoudelijke luchtstroom te produceren en letterlijk rad van tong zijn, waarbij die het melodisch materiaal beperkt tot het inherent bereik van het instrument. Op die manier brengt die een soort voorouderlijke trance voort, die uiteindelijk het pad effent voor hedendaagse genres zoals minimalistische klassieke muziek, elektronische dansmuziek en avant-garde.

Als luisteraar is er geen andere optie dan volledige overgave en een rechtstreekse instemming op de de energie van de innerlijke oermens, aangewakkerd door de diepe en herhalende frequenties van de mondharp.